Abdal Musa cemi
Abdal Musa hakkında bilgiler
Bektaşi söylencelerinde Abdal Musa, 'nin halifelerinden gösterilir. Soyunun Ortaasya'dan gelmesi nedeniyle “”nden sayılır. Azerbaycan'a bağlı Hoy'dan olduğu söylense de Anadolu'ya Horasan'dan gelmiştir. Bektaşiler, peygamber soyundan geldiğini, yani “” olduğunu düşünürler. Babası 'dir. Dedesi Haydar Ata ise Hacı Bektaş'ın amcasıdır. Hacı Bektaş'la yakın akrabalığı vardır. Annesi Ana Sultan, kız kardeşi ise Hüsniye Bacı'dır. Annesi ile kız kardeşinin mezarları Elmalı'nın Tekke köyünde, 'ndedir.
'nde Abdal Musa'ya ilişkin bilgiler vardır. Aşıkpaşaoğlu, Abdal Musa'yı Hacı Bektaş'ın “müridi”, Hatun Ana (Kadıncık Ana)'nınsa “” olarak gösterir. Abdal Musa Sulucakarahöyük'te Hacı Bektaş'ın yatırının başında bir süre kalmış, büyük bir olasılıkla Hacı Bektaş Degahı'nı Kadıncık Ana ile birlikte o kurmuş, Orhan Bey döneminde savaşlara katılmış, özellikle Bursa'nın alınmasında (1326) bulunmuş, bir asker üsküfünü başına koyarak geri geldiğinden Bektaşiler'in “”ı böylece onunla gelenekleşmiştir.
Abdal Musa, XIII. y. yılın son yarısıyla XIV. y. yılın ilk yarısı içerisinde yaşamış olmalıdır. Kaynaklar ve söylenceler O'nun döneminde yaşadığını ve Bursa'nın alınmasına katıldığını vurguyla belirtirler. Eğer böyleyse Hacı Bektaş'ın son dönemine kavuşmuştur. Bursa ve Orhan Bey zamanına rastlayan dömemiyse O'nun oldukça olgunluk ve yaşlılık dönemi olmalıdır. Yeniçeriliğin kuruluşuna (1363) ya kalmamış olmalı, ya da Yeniçeri dönemi savaşlara katılmamış olmalıdır. Bu nedenle “Elifi tac” Yeniçeriler'le katıldığı savaşlardan değil de, daha önceki akınlara katılışı sırasıyla ilgili bir söylenceye bağlanabilir.
Abdal Musa uzun zaman Bursa'da kaldığından ve Orhan Bey döneminde yararlı hizmetlerde bulunduğundan, kendisine Bursa'da bir makam verilmiştir. O ise daha sonraları heterodoks Türkmenler'in yoğunlukta olduğu yöreleri tercih etmiş, önce Aydın bölgesine, sonraysa Kızılbaşlık-Aleviliğin merkezi Teke bölgesine göçmüştür. Antalya dolaylarını ve Toros dağları eteklerini tercih ederek Elmalı'ya yerleşmiştir.Bektaşilik inancında merkez dergahtan sonra en önemli bir Bektaşi dergahı olarak bilinen Elmalı Tekkesi'ni kurmuştur. Mezarı oradadır. Elmalı aynı zamanda 'nin yaşadığı önemli bir merkezdir. bura tarikat üyelerinin mali durumlarının iyi olduğunu belirtir.
Bektaşi eşik (asitane) ve dergahlarının en büyüklerinden ikisinin Abdal Musa ve O'nun halifesi olan adına kurulmuş olması, Abdal Musa'nın Bektaşilik içerisindeki yerinin önemini gösterir. Zaten, Abdal Musa'nın da Alevi-Bektaşiler içerisinde önemli bir yeri vardır. Alevi yolunun kurallarını Abdal Musa netleştirmiştir. Aleviler, 'dan çok, Abdal Musa'ya önem verir, adına özel düzenler ve kurban keserler. Abdal Musa bu yönüyle kimi kez Hacı Bektaş'tan bile öne çıkarılır.
Arşiv belgelerine göre, Abdal Musa'nın Fenike köylerinde vakıf arazileri vardır. Hatta O'na bağlı Bektaşi tekkeleri de kurulmuştur. Manisa'nın Adala bucağında Abdal Musa adına vakfedilmiş çiftlikler vardır. 'ni XVII. y. yılda gezen tekkenin varlıklı olduğunu belirtir. Bektaşilik, Abdal Musa yoluyla Doğu Anadolu'da, Batı Anadolu'da, Balkanlar'da, Rodos ve Girit'te tutunur ve tanınır. Zile- Emirören köyünde bir mezar, Abdal Musa mezarı olarak bilinir. Divriği'nin Timisi köyünde Abdal Musa koruluğu vardır. Divriği'ye bağlı Hergün tuzlasındaki 80 dikili taş “Abdal Musa'nın askerleri” olarak adlandırılır. “Abdal Musa'nın askerleri” miti Doğu Anadolu'nun Alevi çevrelerinin tümünde yaygındır. Anadolu Alevileri Muharrem ayında Abdal Musa çorbası (aşuresi) dağıtırlar. Bosna'nın Sarajova bölgesi, Abdal Musa çorbası derler. Bosna'dan Azerbaycan'a kadar Alevi- Bektaşiler Abdal Musa kurbanı keserler. Araştırmacı W. Bauer'e göre Bektaşiliğin batı ve güney batıya yayılması ve özellikle Likya'da tutunması Abdal Musa yoluyla olmuştur.
, , , , , , , , , 'ler ise Abdal Musa'ya, ya da zaman içerisinde tekkesine bağlanmış Bektaşi babalarıdır. Kafi Baba, Abdal Musa'nın mürididir. Kaygusuz Abdal'sa halifesidir ve Mısır'a görevlendirmiştir.
Hiç yorum yok